داود میرباقری نامی قابل اعتنا در عرصه سریال سازی این مملکت است. او در سالهای نه چندان دور با ساخت مجموعه هایی چون «رعنا» و «گرگها» جان تازه ای به تولیدات تلویزیونی بخشید و از تولد کارگردانی مولف و صاحب سبک خبر داد. شهرت او اما با نمایش مجموعه امام علی رقم خورد و نامش بر سر زبانها افتاد. اما سریال« مختارنامه» بدون شک قله کار او بود. مجموعه ای خوش ساخت با عواملی همدل و روایتی تازه از قیام مختار... میرباقری حالا با کوله باری از تجربه و پس از پشت سر گذاردن دورانی سخت دوباره عزمش را جزم کرده تا دست به آفرینش بزند. به قول خودش چند قدم بیشتر با پیش تولید مجموعه سلمان فارسی فاصله ندارد. مجموعه ای که سالها فکر و ذهن او را به خود مشغول کرده است. گفت و گوی ما با سید داود میرباقری کارگردان برجسته تلویزیون، سینما و تئاتر کشور پیش روی شماست.
در سالهای اخیر نام داود میرباقری با سریال مختارنامه پیوند عجیبی خورده ، سریالی که شاید بیش از هر مجموعه تلویزیونی تکرار و بازپخش شد اما هر بار خیل عظیم مخاطب را همراه خود کرد و دیده شد. چندی پیش از قول داود میرباقری شنیدیم که حتی پیش از آنکه فکر ساخت مجموعه ای در مورد عاشورا به مخیله اش بگنجد، درگیر نوشتن سریال «سلمان فارسی» بوده!اما چه اتفاقی رخ می دهد که با وجود تمرکز بر داستان سلمان فارسی ناگهان سروکله مختارنامه پیدا می شود!؟
برای خودم هم جای سوال دارد!راستش شرایطی که برای تولید وجود داشت و البته شرایط اجتماعی من را به سمت مختارنامه سوق داد. ابتدا ساخت و تولید فیلمنامه سلمان فارسی را به سازمان پیشنهاد دادم ، بعد از دو سال به من جواب منفی دادند و گفتند شرایط تولید این کار مهیا نیست. بعد از گفت و گوهایی از من خواستند در مورد نهضت توابین سریالی بسازم که البته برای من جذابیتی نداشت. از این جهت که می دانستم این قصه برای مخاطب حرف تازه ای ندارد. زمانی که در مورد قیام توابین مشغول مطالعه و جستجو بودم به ناگهان به مختار برخورد کردم و بعد از مطالعه فراوان به این باور رسیدم که این شخصیت محبوب من است.از همان جا مختارنامهکلید خورد و ده سال از عمر من را صرف خود کرد.
ظاهرا بخش زیادی از داستان شخصیت مختار در هاله ای از ابهام است و به قول معروف اما و اگرهای فراوانی دارد. با این وجود شما مصمم به ساخت مختار بودید ...
بله.. اصلا همین اما و اگرها من را جذب کرد که این کار را بسازم و می دانستم توان این را دارم که در این کار اجتهاد کنم!
این اجتهاد به چه معنی است؟ به این معنی که درک و دریافت شخصی خود را در این روایت دخالت دهید؟
نه به این شکل... ببینید! پیش خودم فکر کردم می توانم به درک و دریافت مستقلی از این شخصیت تاریخی برسم و غباری را از چهره تاریخ پاک کنم .به هر حال من دلایل خود را داشتم . می خواستم ساخت این کار را شروع کنم، این کار را کردم و شد آنچه که دیدید...
در اسناد تاریخی هم آمده مختار شخصیتی است که موضع گیری های متفاوتی دارد و در نهایت به کمال می رسد. یعنی به ما مردمی که در این روزگار زندگی می کنیم نزدیک است در پی اصلاح خود است. او زمانی از سیاست کنار می کشد و حتی ادعاهایی هم دارد اما در نهایت به جایی می رسد که کفن می پوشد و به میدان می آید. تمام این فراز و فرود ها شخصیت مختار را برای من جذاب کرد.
با این وجود نگران نبودید این اجتهاد شخصی لطمه ای به کار وارد کند و یا بعد ها منتقدان و مفسران تاریخ را مقابل شما قرار دهد؟
همیشه در روایتهای تاریخی و بطور کلی در ساخت فیلم های تاریخی باید به اجتهاد رسید. زمانی که اسناد تاریخی را ورق می زنی به مرور متوجه مواردی می شوی که حتی دروغ است و قابل استناد نیست.
در ابتدای تاریخ طبری نوشته شده است " من اینها را شنیده ام اما شما به عقلت مراجعه کن و هرچه با عقلت تطبیق دارد را باور کن و باقی را باور نکن". در بسیاری از حوزه ها اسناد مکتوب و قابل استناد بسیار کم است و در فیلمسازی وادار به تخیل می شوی. چه در مورد روایات و چه حتی در مورد چهره بعضی افراد و حالت هایشان..
به قول شما قصه مختار روایت آدم هایی است که فراز و فرود بسیاری دارند مانند من و شما. شاید اگر در تاریخ و حتی بخش معاصر تاریخ دقیق شویم از این نمونه ها فراوان بیابیم. آیا این استقبال از مختار نشان دهنده همدلی مردم با این جنس از افراد است؟
اززمان دانشجویی همیشه برایم این سوال مطرح بود که با وجود این همه شخصیت تاریخی و غیر تاریخی چرا بضاعت سینمای ما محدود است و چرا به این آدم ها پرداخته نمی شود. با همین تفکر کارم را شروع کردم. ساخت سریال هایی همچون رعنا و یا سریال گرگ ها به نوعی تمرین بود برای رسیدن به مجموعه امام علی (ع). آنهم دست تنها. آن زمان من سی و اندی ساله بودم و وارد گورد شدم و خدا را شاکرم که ساخت مجموعه هایی از این دست برای من هنوز ادامه دارد. هرچند در میان این کارها آثار دیگری هم ساخته ام اما باز پایم کشیده می شود برای ساخت مجموعه هایی با محور عاشورا وصد البته مختار به نوعی برگرفته از همین مکتب عاشوراست.
و شما تنها فردی هستید که در این سال ها و در دل روایت مختار صحنه های قیام عاشورا را بازسازی کردید ...
معتقدم مختار بدون صحنه های قیام عاشورا لطفی نداشت و باید ما گذشته و اتفاقاتی که مختار را به این سمت سوق داد را ه می دیدیم. این را هم بگویم ده سال زمان برای ساخت یک سریال کم نیست و کار بسیار طاقت فرسایی است آن هم با توجه به امکانات روز ما در عرصه فیلم سازی.حالا هم از مسئولان فرهنگی و دوستان معتقد گلایه دارم که چرا در مورد این حوزه کم کار شده؟ چراکسی جرات ورود به این عرصه ها را ندارد؟ کدامیک از این افراد وارد گود شده اند و کاری کرده اند؟می دانید چرا هنوز مختار به تکرار نرسیده است؟ چون طالب و خواهان زیاد دارد. مردم علاقمند این قبیل موضوعات هستند و تشنه دیدن این گونه فیلمها.
حالا خبرهایی می شنویم در مورد ساخته شدن سریال «سلمان فارسی». همان مجموعه ای که سال هاست مشتاق ساخت آن هستید و ظاهرا مقدمات کار هم آغاز شده است..
ما یک نماینده ایرانی داریم به نام سلمان فارسی که پیامبر در مورد او می گوید: سلمان منا اهل البیت . عده ای معتقدند با این جمله پیامبر شاید سلمان در دسته معصومین باشد. او کسی است که پیامبر می گوید سلمان لقمان امت من است . ما این چنین نماینده ای داریم. حالا اگر دیگران چنین شخصیتی را داشتند چه می کردند؟ چند اثر در مورد او می ساختند؟من با امکانات محدود سال هاست که در حال تلاش برای ساخت این مجموعه هستم. سال هاست فیلمنامه این کار را نوشته ام و قصد ساخت این مجموعه را دارم. اما با وجود تمام حرف و حدیث ها چند قدم بیشترتا ساخت این مجموعه فاصله ندارم.
مشکل اصلی که سد راه تولید سریال سلمان فارسی شده از کجا نشات می گیرد؟
من سلمان را به گونه ای که فکر می کنم ،می سازم نه طبق حرف دیگران.. داود میرباقری سفارشی کار نمی کند! کارنامه من مشخص است... البته قضیه کمک و راهنمایی گرفتن فرق می کند. موضوع سریال سلمان جست وجوی خدا و ایمان است .در حقیقت موضوعی که سرگشتگی جهانیان را به رخ می کشد که باید در بستری جذاب برای مردم ساخته شود و من زمانی این کار را می کنم که آنچه می خواهم و آنچه از این شخصیت می دانم را بسازم.گاهی در مورد هزینه بحث می شود. سوال من این است نتیجه هزینه برای سریال مختار چه شد؟ آیا چند برابر این هزینه برگشت داده نشد؟ آیا الان در خانه بسیاری از مردم این سرزمین فیلم کامل مختار وجود ندارد؟ آیا مردم برای خرید این مجموعه هزینه نکردند؟ فهم این ماجرا دشوار نیست اما نمی دانم چرا برخی از مدیران از درک این موارد عاجزند.بخش مهمی از زندگیهمه ما ایمان است و زندگی بدون عقاید و باورهای دینی لذتی ندارد. من این لذت را از ساخت سریال حضرت علی (ع) شروع کردم و مابقی عمر را هم با حضرت سلمان سپری می کنم و خوب می دانم عشق علی در وجود سلمان هم ریشه دوانده بود.
